PENTACLE, temel kavramlara Francesca Ferrando’nun “Hızlandırılmış Posthüman Kursu” adlı video serisi ile devam ediyor. Toplamda altı ders ve üç kavramdan oluşan bu serinin çevirisi Ferrando’nun kişisel izni ile Zeynep Arpaözü, Billur Bektaş ve Bulut Yavuz tarafından üstlenilmiştir.
Bu dersin çevirisi Billur Bektaş’a, redaksiyonu ve son okuması Başak Almaz’a aittir.
Herkese merhaba. Ben Francesca Ferrando.
New York Üniversitesi Liberal Çalışmalar programında profesörüm. Bu videoda bir yanda posthümanizm ve diğer yanda transhümanizm olmak üzere bu iki önemli ve birbiri ile ilintili akım arasındaki temel farkın ne olduğuna dair önemli bir kavrama değinmek istiyorum.
Burada bu iki akımın temel amacının ne olduğuna odaklanmamız gerekir. Transhümanizmin temel amacı “human enhancement” yani “insanı güçlendirme”dir. Transhümanizmin online platformunun adı “humanity plus (H+)” yani “insan artı”dır. Tam da bu yüzden antroposantrizm (insan-merkezcilik) eleştirilmeden, olduğu gibi kalır. Bu durumda posthümanizmden değil; ultra-hümanizmden, “insanlık artı”dan, bahsediyoruz ki burada odak insan üzerindedir.
Transhümanizm ile posthümanizm arasındaki fark radikaldir. Posthümanizme göre asıl amaç insanı yapısöküme uğratmaktır ki bunun için üç yol vardır: Post-hümanizm, post-antroposantrizm (insanmerkezcilik) ve post-düalizm. Posthümanizmde temel fikir şudur: “İnsan tekil değil çoğuldur.” Post-antroposantrizmle beraber insan artık en önemli veya varoluşsal olarak en ayrıcalıklı tür olarak görülmez. Post-düalizmle ise varoluş düalist bakışın aksine, bağlantısallıkla algılanır.
İşte bunlar posthümanizm ve transhümanizm arasındaki temel farklardır. Transhümanizmin temel odağı, insanın güçlendirilmesi ve “insanlık artı”dır. Tam da bu yüzden transhümanizmin insan-merkezci bir akım olduğunu söyleyebiliriz. Diğer yandan, posthümanizmin temel amacı insanı post-hümanizm, post-antroposantrizm (insan-merkezcilik) ve post-düalizm ile üç yoldan yapısöküme uğratmaktır. Ortak yanları var mı? Elbette. Bu iki akım da insanı, özellikle ekoloji olarak teknolojinin evrimi açısından, tartışmaya açık bir kavram olarak görmektedir. İnsan, tartışmaya açık bir kavram olarak görülse de bu durumun hem posthümanizm hem de transhümanizm açısından çok farklı sonuçları vardır.
Nazik ilginiz için çok teşekkür ederim. Bu konular hakkında daha fazla bilgiyi websitem www.theposthuman.org üzerinde bulabilirsiniz.
